Mosha është faktori më i rëndësishëm nga rreziku për kancerin e gjirit. Sa më e moshuar që jeni, aq më e madhe është mundësia e zhvillimit të sëmundjes. Kanceri i gjirit është më i shpeshtë tek gratë mbi moshën 60 vjeç dhe është relativisht i pazakontë tek gratë nën moshën 40 vjeç.

Edhe pse mosha është faktori më i rëndësishëm nga rreziku për kancerin e gjirit, rreziku nuk është i njëjtë për të të gjitha gratë e një grupmoshe të caktuar.

Femrat me faktorët e mëposhtëm kanë një rrezik më të rritur të zhvillimin të kancerit të gjirit:

• një histori personale apo familjare të kancerit të gjirit

• disa ndryshime të gjirit që gjenden në biopsi

• disa ndryshime gjenetike

• periudhat menstruale para moshës 12 apo menopauzës pas moshës 55 vjeç

• që kanë pasur fëmijë të parë pas moshës 30 ose kur nuk ka asnjë fëmijë

• përdorimi afatgjatë (më shumë se 5 vjet) i terapisë hormoneve menopauzale

• ind i dendur i gjirit

• terapi rrezatuese në gjoks para moshës 30

• përdorimi i alkoolit

• të ketë marrë ilaç diethylstilbestrol (DASH) gjatë shtatzënisë

•shtim në peshë

• mungesë e ushtrimeve

Mamogrami është fotografimi i gjirit me rreze X, i cili është efektiv për të gjetur kancerin e gjirit. Mamogrami mund të të përdoret për të kontrolluar për kancerin e gjirit tek gratë që nuk kanë shenja apo simptoma të sëmundjes. Ky lloj mamogrami është i quajtur mamogram i shqyrtimit (skrining). Mamogrami gjithashtu mund të përdoret për të kontrolluar për kancerin e gjirit, pas

një shenjë gunge ose shenja të tjera ose simptome të sëmundjes që janë gjetur. Ky lloj i mamogramit është quajtur një diagnozë mamogrami. Një mamogram diagnostik gjithashtu mund të përdoret për të vlerësuar ndryshimet e gjetura gjatë një fotografim mamogrami ose për të parë indet e gjirit, kur është e vështirë për të marrë një mamogram skriningu për shkak të rrethanave të veçanta , si prania e implanteve të gjirit.

Nëse jeni 40 vjeç apo më të moshuar, ju duhet të beni mamogram çdo 1 deri në 2 vjet. Gratë që më të rrezikuara nga kanceri i gjirit duhet të bisedojnë me personelin e kujdesit shëndetësor për ofruesit e tyre nëse duhet të kryejnë mamogramë para moshës 40 vjeç dhe sa shpesh duhet ti bëjnë ato.

Disa studime të mëdha që zhvillohen në mbarë botën, tregojnë se kanceri i gjirit për gratë e moshës 40-74, veçanërisht për që e kanë kryer deri më sot, nuk ka treguar ndonjë benefit nga kryerja e rregullt e mamogramit (mamogrami përdoret për krahasim).

Diagnostifikimi dhe trajtimi i tepërt: Disa tumore të gjetura në mamogram nuk mund të shkaktojnë simptome ose të bëhen të rrezikshme për jetën. Kur gjenden tumore të tilla, të paturit e trajtimit nuk do të zgjasë jetën dhe në vend të saj, mund të shkaktojë efekte anësore të rënda lidhur me trajtimin e tyre.

• Rezultatet e testit false-negative: Kjo do të thotë se një mamogram mund të duket të jetë normal edhe pse kanceri i gjirit është i pranishëm.

• Rezultatet e testit false-pozitive: Kjo do të thotë se një mamogram mund të duket të jetë jo normal, edhe pse kanceri i gjirit nuk është i pranishëm.

• Ekspozimi ndaj rrezatimit: Mamogramet ekspozojnë gjirin ndaj rrezatimit. Rreziku nga ky ekspozim rrezatimi është i lehtë, por rrezet X të përsëritura kanë potencial për të shkaktuar kancer.

Përfitimet, megjithatë, pothuajse gjithmonë janë më të mëdha se rreziku. Gratë duhet të bisedojnë me ofruesit e kujdesit shëndetësor rreth nevojës për rreze X.

Ju mund të bëni një mamogram me cilësi të lartë, në klinikat e gjirit, departamentet e radiologjisë në spital, ordinanca të radiologjive private dhe ordinanca të mjekëve.

Ju duhet të merrni një raport me shkrim brenda 30 ditëve nga kryerja e mamogramit tuaj. Nëse rezultatet e tuaja janë normale, indet e gjirit tuaj nuk tregojnë shenja të një mase ose kalcifikimi.

Vizitoni mjekun tuaj nëse vëreni një ndryshim të gjirit para vizitës tuaj të ardhshme.

Nëse rezultatet tuaja ishin jonormale, atëherë është gjetur një ndryshim i gjirit. Mund të jetë beninj (jo kancer), para malinj (mund të bëhet kancer), ose kancer.

Mbani në mend se te gjitha ndryshimet e gjirit nuk janë kancer. Por të gjitha ndryshimet duhet të kontrollohen, si dhe mund të jenë të nevojshme më shumë analiza. /Departamenti i Shëndetësisë së SHBA dhe Shërbimeve Njerëzore/